Wybuch pandemii koronawirusa Covid-19 i ogłoszenie tzw. pierwszego lockdownu w marcu 2020 roku wywróciło rynek kredytów hipotecznych do góry nogami. Rada Polityki Pieniężnej ku powszechnemu zaskoczeniu jeszcze bardziej obniżyła i tak rekordowo już niskie stopy procentowe, przez co kredyty hipoteczne stały się tanie jak nigdy wcześniej. Banki jednak zareagowały dość nerwowo i niemal z dnia na dzień mocno zaostrzyły kryteria przyznawania kredytów hipotecznych. Przed pandemią wiele banków wymagało od kredytobiorców tylko 10 proc. wkładu własnego (oraz wykupienia specjalnego ubezpieczenia), zamiast przepisowych 20 proc. Po wybuchu pandemii niemal natychmiast się z tego wycofały, a kilka z nich zaczęło wymagać wpłacenia wkładu w wysokości co najmniej 30-40 proc. wartości nabywanego mieszkania! Na cenzurowanym szybko znaleźli się pracujący w branżach, które najmocniej ucierpiały w warunkach wymuszonej izolacji społecznej – gastronomii, hotelarstwie, turystyce, rozrywce, niektórych gałęziach transportu czy szeroko pojętych eventach. Od bankowego okienka z kwitkiem miały odejść również osoby uzyskujące dochód z rozmaitych umów cywilnoprawnych czy prowadzące działalność gospodarczą.

Ponad rok później sytuacja wygląda jednak diametralnie inaczej. Sytuacja we wspominanych branżach nadal jest trudna, ale masowy program szczepień daje nadzieję, że najgorszą część epidemii mamy już za sobą. Poza tym niskie stopy procentowe odpowiadają nie tylko za tanie kredyty hipoteczne, ale również za… rekordowy popyt na mieszkania. Brak dobrych alternatyw inwestycyjnych sprawił, że Polacy zaczęli masowo kupować nieruchomości mieszkaniowe w celu ochrony swoich oszczędności przed inflacją. Według agencji doradczej JLL, w pierwszym kwartale 2021 w sześciu największych miastach Polski deweloperzy sprzedali ponad 19,5 tys. lokali i pod kątem wysokości sprzedaży były to najlepsze trzy miesiące w historii naszej mieszkaniówki! Tak dobry wynik nie byłby możliwy bez udziału banków, które znów ochoczo udzielają kredytów hipotecznych. W marcu 2021 r. Polacy złożyli aż 56,07 tys. wniosków o kredyt – podobnie zainteresowanie odnotowano poprzednio 10 lat temu, w marcu 2011 r. Co więcej, średnie kwoty, jakie chcemy pożyczyć na zakup mieszkania czy domu, są najwyższe w historii. Średnia kwota kredytu, o jaką dziś wnioskujemy, to aż 315,5 tys. zł.

Jakimi kryteriami kierują się banki przy udzielaniu decyzji kredytowych obecnie? Trudno o zagregowane informacje, bowiem każdy z nich prowadzi odrębną politykę kredytową. Najlepiej poinformowani w tym temacie będą wasi eksperci finansowi, którzy utrzymują stałą łączność z pracownikami banków i z pierwszej ręki wiedzą, jacy kredytobiorcy mają największe szanse na pozytywną decyzję. Kilka rzeczy jednak pozostaje wspólne dla większości kredytodawców:

• Jeśli pracujesz lub prowadzisz działalność w branży, która wciąż w wyniku pandemicznych obostrzeń pozostaje całkowicie lub częściowo zamrożona (gastronomia, kultura fizyczna, hotelarstwo, turystyka, eventy, rozrywka itp.), bank może odmówić ci kredytu, jeśli w porównaniu do zeszłego roku twoje udokumentowane dochody spadły w znaczący sposób;
• Osoby prowadzące działalność gospodarczą – nawet w branżach bezpośrednio niezagrożonych przez Covid-19 – są dziś bardziej wnikliwie sprawdzane: banki będą chciały wiedzieć, czy pandemia wpłynęła na źródła, z których uzyskujecie dochody i czy zmniejszyły się one wskutek koronawirusowych zawirowań w ekonomii;
• Niezależnie od branży, pracując na umowę o dzieło krócej niż 12 miesięcy również możesz mieć kłopot z uzyskaniem pozytywnej decyzji kredytowej;
• Zdecydowanie większą szansę na kredyt ma osoba, która od dawna współpracuje z danym bankiem (np. spłaciła już kiedyś takie zobowiązanie) i/lub posiada kilka produktów kredytowych;
• Nawet jeśli przed pandemią bank oceniał Twoją zdolność kredytową na kilkaset tysięcy złotych, wcale nie musi być tak dalej – wielu kredytodawców zaostrzyło kryteria i gdy jeszcze pod koniec 2019 roku mogłeś wnioskować np. o 500 000 zł kredytu, teraz możesz otrzymać co najwyżej 350 000. Niektóre banki na przykład nie uwzględniają obecnie dochodów z wybranych źródeł, jak m.in. wynajem nieruchomości, dywidendy, prawa autorskie czy pewne typy umów cywilnoprawnych. Część z nich z kolei akceptuje je tylko pod warunkiem, że są to jedynie dodatkowe źródła dochodu lub uwzględnia je tylko częściowo (np. w 50 proc). Oszacować dokładną zdolność kredytową pomoże ci Twój ekspert finansowy;
• Jeśli w trakcie pandemii korzystaliście z pomocy państwa, jak np. z transferów pieniężnych w ramach którejś z tarcz pomocowych, dla analityków niektórych banków może być to sygnał, że wasze przychody są niepewne i być może wydadzą odpowiedź odmowną;
• Wasze szanse na kredyt znacznie podniesie spłacenie poprzednich zobowiązań lub ich konsolidacja. Warto zastanowić się również nad mniejszym kredytem lub wydłużeniem okresu jego spłaty. Dzięki temu wysokość potencjalnej raty będzie niższa, co zwiększy szansę na otrzymanie pozytywnej decyzji;
• Najlepiej starać się równolegle o uzyskanie kredytu hipotecznego w co najmniej trzech lub czterech bankach. Składając więcej niż jeden wniosek o kredyt hipoteczny zmniejszany ryzyko nieotrzymania finansowania, co mogłoby postawić całą naszą inwestycję pod znakiem zapytania. Ze względu na bardzo różne podejścia banków i na mnogość zmian, które w ostatnich miesiącach były i nadal są wprowadzane w ich polityce kredytowej, zawsze warto skorzystać z pomocy ekspertów finansowych. Są oni na bieżąco i po analizie waszej indywidualnej sytuacji finansowej wskażą wam te banki, w których szanse na otrzymanie pozytywnej decyzji kredytowej będą największe.

Co zmieniło się na plus? Do niedawna procedura kredytowa wiązała się z osobistymi wizytami w oddziałach banku i dostarczaniem dużych ilości papierowych dokumentów. Wprowadzone podczas pandemii procedury pozwalają większość formalności załatwić zdalnie. Obecnie większość wymaganych dokumentów można przesłać za pomocą maila, po zeskanowaniu lub wykonaniu zdjęć, a osobisty kontakt z doradcą wymagany jest jedynie w momencie podpisania umowy kredytowej. Swoje wsparcie online oferują również eksperci kredytowi.